Jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu przez sąd?

      Rozwiązane przez rozwód może być małżeństwo świeckie lub małżeństwo kanoniczne, które od chwili zawarcia wywiera takie same skutki, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa zgodnie z prawem polskim. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.

      Rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny jeśli między małżonkami ustały trzy więzi:
      Wspomnieć należy, iż  w sytuacji braku więzi duchowej i fizycznej między małżonkami pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) wywołane zostało szczególnymi okolicznościami. Natomiast nawet sporadyczne tylko stosunki fizyczne między małżonkami z reguły będą wskazywać, że rozkład pożycia nie jest jeszcze zupełny co będzie skutkowało oddaleniem powództwa o rozwód. 
 
      Ustawodawca uznał, że system klauzuli rozkładu pożycia najlepiej odda zamiar stworzenia dogodnych warunków prawnych, które pozwolą na rozwiązanie małżeństwa w sytuacji, gdy dany związek nie funkcjonuje już prawidłowo, a nie istnieją inne, istotne względy, które uniemożliwiałby rozwiązanie małżeństwa przez rozwód (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Olejniczak A., Komentarz do art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.)
     
      Aby Sąd mógł orzec rozwód konieczne jest aby rozkład wyżej wymienionych więzi miał charakter trwały. Do uznania, że rozkład jest trwały, nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach danej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze charakter małżonków.

      Trafna ocena trwałosci rozkładu pożycia stron wymaga wyjaśnienia powodów, które wywołały rozkład. Zgodnie z prawem polskim nie ma ustawowego katalogu przyczyn, które powodują rozkład pożycia małżeńskiego. Jest to spowodowane mnogością sytuacji, które mogą skutkować chęcią uzyskania wyroku rozwodowego. Pomocne w ich określeniu jest bogate orzecznictwo sądów, które jako przyczyny zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego wskazują:

      W sprawie o rozwód Sąd, ustalajac przyczyny powstania rozkładu pożycia nie stwierdza, w jakim stopniu każda ze stron przyczyniła się do powstania rozkładu pożycia. Sąd jednakże w myśl art. 57 § 1 k.r.o. orzekajac rozwód, wskazuje także czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Jednakże na zgodny wniosek małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Polskie prawo nie zna pojęcia winy mniejszej,  większej czy też jej procentowego rozłożenia pomiędzy stronami. Do przypisania winy wystarczy każde zachowanie małżonka, które zasługuje na negatywną ocenę i które w jakimkolwiek stopniu przyczyniło się do rozkładu pożycia małżeńskiego.

      Wspomnieć należy, ze przypisanie winy w wyroku rozwodowym ma istone znaczenie dla żądania alimentów od małżonka zgodnie z art. 60 k.r.o. Ponadto żadanie orzeczenia rozwodu z winy drugiego małżonka ma istotne znaczenie także ze wzgledu na możliwość wyłączenia tego małżonka od dziedziczenia, przeciwko któremu spadkodawca wytoczył takie powództwo, gdy żądanie to było uzasadnione.
 
      Niekiedy jednak pomimo ustanie więzi uczuciowej, fizycznej i gospodarczej, sąd nie orzeknie rozwodu. Prawo wskazuje na sytuację, gdy pomimo zaistnienia między małżonkami rozpadu pożycia, sąd i tak nie orzeknie rozwodu. Takie sytuacje nazywane są przesłankami negatywnymi orzeczenia rozwodu.

      Zgodnie z art. 56 § 2 i 3 k.r.o. przesłankami negatywnymi rozwodu są:
 
      Rozwód Sąd może orzec jedynie wtedy gdy stwierdzi istnienie przesłanek pozytywnych – a więc okoliczności wymaganych dla orzeczenia rozwodu przy jednoczesnym braku istnienia przesłanek negatywnych – czyli okoliczności uniemożliwiających orzeczenie rozwodu.
 
      Dodać trzeba, że zasadniczą różnicą między rozwodem a separacją jest rozkład pożycia – w przypadku rozwodu musi on być zupełny i trwały, zaś w przypadku separacji – zupełny (art. 56 w zw. z art. 611 k.r.o.). Reasumując jeżeli nie można udowodnić trwałości rozkładu pożycia, a nastąpił zupełny rozkład pożycia, jest to wystarczające aby domagać się separacji.

      Zapraszam do zadawania pytań oraz do lektury kolejnych wpisów.

      Prezentowane na blogu treści nie stanowią porady prawnej. Jeżeli potrzebują państwo profesjonalnej porady zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.